การขยายพันธุ์พืชแบ่งออกเป็น
2 ประเภทใหญ่
1. การขยายพันธุ์พืชโดยอาศัยเพศ
2. การขยายพันธุ์พืชโดยไม่อาศัยเพศ
หรือใช้ส่วนต่างๆของต้น
http://thaigoodview.com/node/95643
ปัจจัยการขยายพันธุ์พืช
1. สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น อากาศ
ความชื้น อุณหภูมิ
2. เครื่องมือที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืช
มีความเหมาะสมต่อการใช้งาน
3. เมล็ดพืช กิ่งพันธุ์ และต้นตอ สะอาด ปราศจากโรค และแมลง เป็นพันธุ์ที่ดี
แข็งแรง และเก็บไว้ไม่เกิน 1 ปี
4. วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืช
เช่น ขุยมะพร้าว กาบมะพร้าว ขี้เถ้าแกลบ
ดิน ทรายหยาบ ถุงพลาสติกใส เทป พลาสติกสำหรับพันกิ่ง เชือกฟาง ตะกร้า
และถาดสำหรับเพาะเมล็ด ปราศจากเชื้อรา
วิธีการขยายพันธุ์พืช
1. การขยายพันธ์ุพืชโดยอาศัยเพศ ได้แก่ การเพาะเมล็ด
2. การขยายพันธ์ุพืชโดยไม่อาศัยเพศ ได้แก่
1. การตอนกิ่ง คือ การทำให้ส่วนของพืชเกิดรากในขณะที่ยังติดอยู่กับต้นแม่
คือ ทำให้เกิดรากพิเศษ (adventitious roots) เมื่อกิ่งออกรากดีแล้วก็ตัดไปปลูก
ต้นพืชที่ปลูกและตั้งตัวได้ดีแล้ว จะกลายเป็นต้นพืชต้นใหม่ต่อไป
สำหรับการตอนกิ่งเป็นวิธีการขยายพันธุ์ไม้ผลวิธีการหนึ่งที่นิยมทำกันมากเพราะสามารถกระทำได้โดยง่าย
สะดวก และใช้อุปกรณ์น้อย
2. การตัดชำ คือ การตัดส่วนใดส่วนหนึ่งของต้น ใบ หรือรากของพืช
แล้วนำมาชำไว้ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมเพื่อให้เกิดรากและยอด
และพัฒนาเป็นพืชต้นใหม่ โดย
ที่ต้นใหม่มีลักษณะเหมือนต้นแม่ทุกประการ
3.การต่อกิ่งหรือการเสียบกิ่งคือการสอดส่วนของพืชหรือกิ่งพืชต้นหนึ่งลงบนต้นพืชอีกต้นหนึ่ง
และส่วนทั้งสองของพืชจะเชื่อมประสานติดต่อกัน และเจริญไปเป็นพืชต้นใหม่
โดยส่วนที่อยู่ใต้รอยต่อจะทำหน้าที่เป็นรากดูดน้ำ และแร่ธาตุอาหาร เรียกว่า ต้นตอ
(rootstock, understock, stock) และส่วนที่อยู่เหนือรอยต่อจะทำหน้าที่เป็นกิ่งก้านสาขาที่ให้ดอกและผลเร็วกว่ากิ่งพันธุ์ดี
(Scion or cion)
4. การติดตาการนำเอาตาของกิ่งพันธุ์ที่ดีเพียงตาเดียวมาติดบนต้นตอ
แผ่นตาอาจจะลอกเนื้อไม้ออกหรือไม่ก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดพืช และวิธีการติดตา
อาจเรียกการติดตาว่าการต่อตา (bud grafting)
5.การทาบกิ่ง
คือ
การนำต้นพืชสองต้น ซึ่งต่างก็ยังมีรากเหมือนกัน มาทำการเชื่อมติดเป็นต้นเดียว
หลังจากที่รอยต่อเชื่อมกันสนิทดีและต้นตอมีรากในปริมาณที่มากพอจึงตัดกิ่งลงมาชำ
6.การแยก
(Separation) คือ การแยกส่วนของพืชออกจากกัน เช่น การแยกหัวของหอมแบ่ง
หรือการแยกกระจุกหัวของแกลดิโอลัส ส่วนการแบ่ง (Division) คือ
การตัดออกเป็นชิ้นๆ แต่ละชิ้นมีตาซึ่งจะทำให้กำเนิดเป็นพืชต้นใหม่ขึ้น
เช่น
มันฝรั่ง เป็นต้น
1